Роддом в г. Алматы
адрес: Микрорайон Таугуль, дом 46/1,
Call-center: +7 (747) 094 83 92
+7 (747) 094 83 92
Жүктілік — ауру емес, бірақ болашақ ананың ағзасы қосарланған режимде жұмыс жасайды, әдеттегі өмір сүру салтына өз түзетулерін енгізеді және ақыл-оймен абайлап, басымдықты есепке алып бірнеше өзгерістер талап етіледі.
Ерте мерзімдерде жүктілікке бейімделуде дені сау әйелде де вегето-невротикалық ауытқушылықтар болуы мүмкін (әлсіздік, шаршағандық , құсудың болуы, лоқсу, сілекейдің ағуы, шиеленісті иіс сезімі, көңіл-күйдің бірден түсуі, жылауықтық). Жүктіліктің жылжу шамасы бойынша жатырдың ұлғаюымен және әйелдің барлық ағза жүйесіне (қыжыл, іш қату, несеп жүруінің жиіленуі, жүрек соғуы, аяқтардағы бұлшықет аурулары) плацентар гормондарының әсер етуімен байланысты симптомдар қосылады. Босану жақындағанда алқыну, ісіктер, арқадағы аурулар, және буындасу саласында, көңіл-күйдің жиі бұзылуы мазасыздандыруы мүмкін.
Жүктілік жағдайының негізгі ережесі сыртқы ортаның басқару факторларының әсер етуін ескерту болуы тиіс, ол көз жеткізілген немесе ұрыққа кері әсері бар. Ұрық қауіптілігін қамтамасыз ету жүктіліктің алғашқы 8 аптасында –органогенездің белсенді кезеңінде ерекше маңызды. Дамудың критикалық кезеңіне жүктіліктің 15-20 аптасы жатады (бас миының күшті күшейтілген өсуі) және 20-24 апта (ұрық ағзасының негізгі қызметтік жүйесінің қалыптасуы).
Өз жағдайының өзгерісі туралы косметологқа, маникюр және педикюр шеберлеріне, фитнес-нұсқаушыға, уқалаушы адамға және шаштаразға ертерек айту қажет, келесіде көптеген мәселелер қобалжушылық болмауына көмектеседі.
Жүктілік кезеңінде сондай-ақ лактация кезеңінде әйел ағзасында өтетін барлық өзгерістер босану стресіне және қан жоғалтуға дайындықтың соңғы мақсаты болады. Осыған байланысты жүктіліктің бірінші апталатырнда сәйкес сабақтарға бару қажет, оларды әйелдерге кеңес беру бөлімінің шарттары бойынша өткізіледі.
Босануға физио-психопрофилактикалық дайындық қамтиды:
● жеке әңгімелесулер мен лекциялар;
● арнайы жаттығумен топтық сабақтар;
● денсаулықты нығайту үшін табиғи факторларды (жарық, ауа, су) қолдану;
● жеке терапияны қолдану.
Жүктілік кезіндегі физио-психопрофилактикалық мақсаттар:
● ағзаның кедергісін арттыру;
● ағза әрекетінің жаңа шарттарында артқан талаптарға бейімделу;
● ұрықтың антенатальды қорғауы;
● жүктілікке ақыл-ой қатынасындағы әйелдердің дағдылануы, физиологиялық процесс ретінде босануды қабылдау;
● босану дағдыларына үйрету.
Жүкті әйел өзін максималды ыңғайлы сезіну үшін күн тәртібін өзгерту қажет. Бірінші кезекте, бұл дмалысқа жеткілікті уақыттың болуын білдіреді. Екінші триместрден бастап тәуліктік ұйқының ұзақтығы күндізгі ұйқыны қоса алғанда, тәулігіне 9 сағ. кем болмауы қажет.
Эмоционалды шиеленісудің және ұйқының бұзылуының туындау кезінде жүкті әйелдерге аутотренинг, фитотерапия, ароматерапия, сурет салу, ән айту, биологиялық кері байланыс жүйесі бойынша сабақтар, қажет болған жағдайда —психотерапевт кеңесі қажет.
Болашақ ананың оттегі қажеттілігін арттыруды есепке ала отыра,әсіресе қалалық жерде тұратын болашақ ана, табиғатта болудың кез келген мүмкіндігін пайдалану қажет. Жылдың барлық уақытында күн сайын 1-1,5 сағ. шаршатпайтын жаяу серуендеу ұсынылады, ол мүмкіндік бойынша ұйқының алдында болу керек. Күн сайынғы серуендер үшін орынды шуылды көшеден және көше бұрылысынан тыс жерде, бақ пен гүлзарларды таңдау қажет. Еңбек демалысын және сауықтыру демалысын жоспарлаған кезде күз-көктем кезеңінің әдеттегі климаттық шарттарына сәйкес елді таңдау ұсынылады. Демалыста көтерілмеу қажет және белсенді күнде болуды шектеу қажет.
Жүкті әйелге жылы ауа ванналары қажет (температурасы 22 °С) ұзақтылығы 5 мин, бірінші күндерде күн сайынғы ақырын арттырумен 5–6 мин — 25 мин. дейін. Ем-шараны ашық ауада жасауға болады.
Жалпы күн ванналары ұсынылған, 3 мин бастап келесі арттырумен күніне 2–3 мин — 20 мин. дейін.
Жылдың күзгі-қысқы уақытында және көктемгі уақытта табиғи қатысты гиповитаминоз кезінде жүкті әйелдердегі фосфор-кальций алмасуының бұзылу тәуекелі әсіресе елдің солтүстік аудандарында көрсетіледі, денені ультракүлгін сәулелендіру жүктіліктің 18–20 және 35–37 аптасында пайдалы.
Егер жүктілікқалыпты өтіп жатса, тңіз бен өзенде шомылуға рұқсат етіледі. Жүкті әйелдерге арналған арнайы шомылу киімін пайдаланған жөн.
Жүктілік кезеңінде мүмкіндік бойынша авиа ұшуды қолданбау қажет, пойыз немесе автокөлікті қолданған жақсы. Кез келген ұзақ уақыт сапарлар максималды ыңғайлы болуы тиіс, олардың ауыспайтын серіктері — шуыл мен селкілдеу. Пойызбен сапарға шығу үшін купе немесе жатын вагондарын алған дұрыс. Автокөлікте қозғалыс кезінде әр сағат-жарты сағат сайын демалу үшін тоқтау қажет. Жүктіліктің 28 аптасынан кейін және көліктің кез келген түрімен ұзақ сапарларға шықпау қажет, ал босану алдындағы соңғы 2 аптасында үйде қалу қажет.
Қоғамдық көлікті пайдаланған кезде қауырт сағатта қалмау қажет және вирусты ауру эпидемиясы кезеңінде қозғалысты азайту қажет. Салонға кірген кезде жолаушылардан орын беруді сұрауға ұялмау қажет. Кетіп бара жатқан пойыз, автобус немесе трамвайға жүгірмеу қажет. Автокөлікті басқару кезінде жүргізуші креслосының арқасы максималды ыңғайлы жағдайда болу керек. Қауіптілік белдігін міндетті пайдалану, оларды әдеттегідей киеді: төменгі бөлігін жамбас арқылы асады, жоғары бөлігі бір иықтан жоғары өткізеді және қарама-қарсы қолынан, алдыңғы кеуде торшаларының арасы және белдігі жұдырықты қысуға мүмкін болады. Жүкті әйелдерге арналған арнайы белдіктер бар, олар жатыр саласына белдік қысымын болдырмай, спорт үлгілеріне ұқсас және кеудеге бекітіледі.
Жүкті әйелдерге велосипед және көліктің басқа түрлерін қолдану қарсы көрсетілген, ол дірілдеу мен дененің сілкінуін, плацент қатпарларының тәуекелін болдырады, сондай-ақ релаксин әрекеті бойынша жеңілдетілген, жарақат пен буындардың созылмалы өзгерістерін қабілеттендіреді. Көлік жүргізу көлік құралдарын басқару, ал оның сапасы, қозғалыс қарқындылығы мен шуыл деңгейі, жүргізуші өтілі, сапарлар ұзақтығы және жүргізушінің эмоционалды шамадан тыс жүктемесі факт емес екендігін шектейді. Рөлге отырған жүкті әйел, кептеліс уақытында жол қозғалысынан кетуге талпыну қажет, еш тоқтаусыз жол қозғалысы ережелерін және жылдамдық режимі сақтау қажет. Рөлде бір сағатта артық емес және күніне 2,5 сағ. отыру қажет.
Осыдан басқа, метрода құлаққап салып, музыка тыңдаудан бас тарту қажет, сондай-ақ автокөлік салонында дауыс зорайтқыш күшін аса шығаруға болмайды. Осы жағдаяттарда туындайтын қуатты дірілдеулер төтенше түрде миға кері жағымсыз әсерін береді.
Дозаланған жеке жүктемелердің жағымды әсе ету факті жүкті әйел ағзасының жағдайына күдік тудырмайды. Бірақ олардың қарқындылығы дене бітіміне және әйелің әдеттегі өмір сүруіне тәуелді болады. Сабақтың ұсынылған еселігі — аптасына 2–3 реттен. Жүктемелер жүйелі болуы өте маңызды.
Ағзаның реттеусіз жүктемесі стресті жағдаят ретінде қабылдайды, жүктілік уақытында қауіпсіз. Сабақтың жиынтық ұзақтығы әдетте 40–50 мин. артпайды. Жеке жаттығулар алдында йогурт, орташа мөлшердегі жидек немесе майсыз сүт (кефир) ішу қажет.
Калифорния университетінің мамандары жүкті әйелдердің көпшілігіне жүру, суға шомылу және емдік дене шынықтырудың (аэробика) арнайы курсы сәйкес келеді деп есептейді, оны спорттық зал шарттарында немесе үйде орындауға болады. Болашақ аналарға бейімделген велотренажёрде кардио сабақ (горизонталды арқасы бар велотренажёр), йога және пилатес өте пайдалы.
Жүкті әйелдерге арналған кешен жүгіру, секіру, кенеттен қозғалу және эмоционалды кедергі жаттығуларын жоққа шығарады. Жүктіліктің ІІІ триместрінде тізе және жіліншік буындарына жүктемені азайту қажет. Сол уақытта спортшы әйелдерге қызынуын және құрғауын болдырмай, жаттығуды жалғастыруға болады.
Жүктілік кезіндегі дене шынықтыру сабақтарының мақсаттары:
● арқа бұлшықеттерін нығайту;
● бел омыртқаның жәнежамбасбуындарының қозғалмалылығын ұлғайту;
● жамбаста және аяқтарда қанның жүрмей қалуын болдырмау және алдын алу;
● жамбастағы және артқы тесік бұлшықеттерінің иілімділігін нығайту және арттыру;
● тыныс алу жаттығуына және релаксация дағдыларына оқыту;
● дене салмағына шамадан тыс қосу тәуекелін түсіру;
● тонусты және ішкі органдар қызметін қалыптандыру.
Жаттығу залындағы сабақтар кезінде жаттығудың жеке бағдарламасын жасау қажет. Сабақ кезінде тамыр мен өзін-өзі сезінуге қарап отыру қажет. Қазіргі заманауи кардиотренажёрлар автоматты түрде тамырдың соғуын жүргізеді, оның көрсеткіштері экранда көрсетіледі. Сабақ кезіндегі тамырды өздігінен санауға болады. Есептеу жолымен білекке немесе мойынға 10 с ішінде қоюға болады және 6-ға нәтижені көбейтеді. Жүктіліктің бірінші триместрі кезінде жеке жүктеме кезінде оттегіні максималды қолдану кезінде тамырдан 60% артпау қажет, екінші және үшінші триместрде оттегіні максималды қолдану— 65–70%, ол «220 – жас» формуласы бойынша есептейді. Егер сабақ кезінде алқыну, әлсіздік, бас айналу, іштің төменгі жағының тартып ауруы, қан тәрізді бөлінулер немесе басқа да әдеттен тыс симптомдар болса, сабақты бірден тоқтатып, дәрігерге қаралу қажет.
Жүкті әйелдерге спорт және жеке жүктемелермен болатын сабақ жүргізілген кезде қарсы көрсетілген:
● өткір аурулар;
● созылмалу аурулардың ушығуы;
● жүктілікті үзу қаупінің симптомдары;
● ерте токсикоз;
● преэклапсиялар;
● анамнездегі өздігінен түсіктер ;
● судың көп болуы;
● сабақтан кейін пайда болатын жүйелі толғақ тәрізді аурулар.
Жұмыс күні ішінде кейіпті өзгерту қажет, ұзақ статикалық тұру мен отырмау қажет. Әр сағат –жарты сағат сайын өзіңе аздаған үзілістер жасау қажет, сол уақытта арқа және кеуде бұлшықетін созу үшін, кезекпен оларды мұрын арқылы тыныш терең дем алумен қатайта және босата отыра, бірнеше жеңіл дене жаттығуларын жасауға болады. Түскі ас үзілісі кезінде таза ауада болған дұрыс. Жүкті әйелді 4 ай мерзімінен бастап, түнгі ауысымдардан, іссапарлардан және жұмыс үстінен берілетін жұмыстардан босату қажет, зиянды шарттармен байланысты-жүктілік анықталған кезден бастап, ауыр дене еңбегінен — 20 аптадан босату қажет.
Жүкті әйелдерге мына жұмыс қарсы көрсетілген:
● үш килограммнан аспайтын зат салмағын көтерумен байланысты;
● ыстықта;
● жоғары ылғалдылық шарттарында;
● биікте;
● күніне төрт реттен жиі баспалдақпен көтеруді талап ететін;
● қатарынан төрт сағаттан астам аяқпен тұруға байланысты;
● мәжбүрлеген жұмыста;
● тізеден төмен еңкеюді талап ететін сағатына 10 реттен астам;
● маңызды жүйке –эмоционалды кернеуді талап ететін, әсіресе апат, жарылыс, форс-мажор жағдаяттары қауіптілігімен байланысты;
● уақыттың маңызды тапшы шарттарында;
● қолайсыз жеке факторлардың әсер етуімен байланысты (жоғары және төмен температуралары, электр магнит өрістері, әр түрлі жиіліктер және т.б.);
● ана мен ұрық ағзасына зиянды әсер етуге қабілеттендіретін химиялық заттардың әсер етуімен байланысты;
● жағымсыз иісі бар заттармен;
● токсикалық бағалауы жоқ заттармен;
● инфекциялық, паразитарлық және таз ауруларының қоздырғыштарымен.
Жүкті әйелге жұмыс істеуге болмайды:
● анамнезінде екі немесе одан да көп босану алдындағы мерізімнен бұрын босану болған кезде;
● истмико-цервикалды жетіспеушілікте;
● анамнезінде жатыр дамуы аномалиясы салдарынан өздігінен түсіктердің болуы кезінде;
● жүрек жетімсіздігі кезінде;
● Марфан синдромы кезінде;
● гемоглобинопатиялар кезінде;
● ретинопатия немесе нефропатиямен асқынған қант диабеті кезінде;
● III триместрде жыныс жолдарынан қан кеткен кезде;
● көп ұрықты жүктілік кезінде 28 аптадан кейін.
Болашақ ананың үй жұмысымен айналысуы керек және қажет, шартты сақтай отыра, аса қатты кетпеу керек.
Еңбек күнінен кейін, жұмыс міндеттемелеріне кірісудің алдында бір сағат ішінде дем алу қажет. Осыдан басқа, әр сағат-жарты сағат сайын сабақтарда аздаған үзілістер жасау қажет. Ешқашанда жақындарыңның көмегінен бас тартпау қажет.
Ас үйде ұзақ уақыт болу, әсіресе кіші алаңда болу, жоғары температура мен ылғалдылық кезінде қан жүретін тамырларының кеңеюі жүкті әйел үшін қауіпті емес, бірақ жатырға қанның ағуы оның қозғыштығын арттырады. Ас үйде екі сағаттан астам болу күні бойы тең берілген уақытты білдіреді.
Тұрмыстық техниканы таңдау кезінде оның гигиеналық сертификатының болуын тексеру қажет. Ас үйдің тұрмыстық құралдарының шуылы бір сағат жұмыс ұзақтығымен 85 децибелден, тұрмыстық техника —75 децибелден артпау қажет. Электрлік емес, механикалық машинада тігінмен айналысқан тәуірірек болады.
Күнделікті ағымдағы жинастыруды жүргізген кезде алып жүретін горизонталь беттерге, ұйымдастыру техникасына және жұмсақ жиһазға арналған мини-шаңсорғышты пайдаланған жақсы. Ылғалды жинауды эимиялық жуғыш құралдарды қолданбастан жүргізу керек- өз уыттылығы бойынша олар ұрықтың дамуына әсер етуі мүмкін. Тізеден төмен еңкеймес үшін еден жуатын швабраны немесе арнайы құрылғыларды пайдалану керек,ол босану әрекетінің мерзімінен бұрын болуына алып келеді. Қиын қол жетпейтін жерлерді тазарту үшін отбасы мүшелерінің көмегін тарту қажет.
Жүкті әйелге тән қасиет тұрмысты орналастыруға назар салу, психологтар «ұялау синдромы» деп анықтайды, ол тұрғын үй дизайнын, оның қайта жоспарлауын және жөндеу жұмыстарын ауыстырумен көрсетіледі.
Құрылыс базарларына бару, жиһазды қайта орналастыру және ауыр заттарды көтеру отбасынығ басқа мүшелеріне немесе кәсіпқойларға тапсыру қажет. Болашақ ананың үйінде тұру кезеңінде лактың, бояудың, ацетонның иісі шықпау қажет. Жүкті әйелге органикалық еріткіштермен жүктілік анықталған сәттен бастап жұмыс жасауға болмайды, ал қажеттілік болған жағдайда —қорғаныс құралдарын пайдалану керек және жақсы желдетілген бөлмелерде жұмыс жасау керек. Шуылды көшемен қатар орналасқан үйде балкон әйнектелген және терезелерде қазіргі заманауи шуыл қорғанысын арттыратын шыны пакеттер болғаны жақсы.
Балалар бөлмесін жабдықтау мүмкін болмаған жағдайда болашақ баланың орнын мүмкін болатын өтпе желдерден, теледидардан қашықтан, сым мен розеткалардан алыста бөлек жасау қажет. Бөлмеге ылғалды тазалау қажет болғандықтан,кілем жабындарын қолданбай тұра тұру керек.
Тері ішінің қан ағуының артуына және жүктілік кезеңінде терінің тыныс алуының күшеюімен байланысты теріге жүктеме және тері арқылы зиянды өнімдердің шығу дәрежесі зат алмасу артады. Сондықтан жүктілік кезеңінде бүйрек жұмысын жеңілдете отыра және аурулардың алдын алу шарасын қабілеттендіре отыра, теріні күту мен бет және дене терісін күтуді сақтау маңызды рөл атқарады. Жүкті әйелдерге ванна қабылдауға болмайды, әсіресе жүктіліктің екінші жартысында қабылдауға болмайды. Оңтайлы гигиеналық су ем-шарасы — бұл жылы жаңбырлатқыш, оны бөлме температурасының суымен шаю және ысқылауымен үйлестіруге болады. Болашақ аналар жүкті әйелдерге арналған бет және тері күтіміне арналған арнайы косметикалық құралдарды қолдана алуы мүмкін, олар жүктілік кезінде қарсы көрсетілмеген. Сол уақытта түр мен тері жағдайының мүмкін болатын өзгерісіне дайын болу қажет. Жүкті әйелдерге абсолютті түрде косметологияда қолданылатын аппаратты әдістемелер, мезотерапия, фотоэпиляция, әлдендіретін және лимфодренажды уқалау түрінің барлығы қарсы көрсетілген.Стрия пайда болуын алдын алу үшін, әсіресе іштің қарқынды өсу уақытында үшінші триместрде, жүкті әйелдерге арналған косметикалық құралдар санынан, тері жағдайын жақсартатын А және Е дәрумендері бар құралдарды, сондай-ақ қан айналымын жақсартатын заттарды пайдалану қажет.Бір жағынан стрия пайда болуын болдырмау жүкті әйелдер үшін, терінің құрғағыштығын жоюға арналған ылғалдандыратын жақпамайлар көмектеседі.
Жүктілік кезеңінде маникюр мен педикюрді жиі,кейде әдеттегіден тіпті жиі, кутикуланың мүйізденуі және кебенің пайда болуының мүмкін болатын күшейтуі үшін жасап тұру қажет. Бірінші 14 апта ішінде (органогенез кезеңінде) тырнаққа арналған лакты қолданбастан, гигиеналық маникюр жасату керек, ең жақсы жағдайда — емдік негізді қолдану қажет. Жүктіліктің барлық кезеңі ішінде лакты кетіру үшін құрамында ацетоны жоқ сұйықтықты қолдану қажет. Қышқылды праймерді қолданып, тырнақты өсіру қарсы көрсетілген. Жүкті әйелдердің тырнағын өсіру үшін гелді қолданудың қауіпсіздігі зерттелмеген.
Бөлме температурасындағы сумен балалар сабынын қолданып, қатты орамалмен ысқылап, күнделікті шаю ұсынылған. Зығыр немесе мақта-матадан жасалған бюстгальтерлерді киген дұрыс. Босануға дейінгі 2–3 апта ішінде күн сайын сүт бездерінің терісін ареол, бейтарап немесе балалар жақпамайымен майлау қажет. Кеуде саласына ауа ванналарының пайдалылығы туралы пікір бар, оларды күніне бірнеше рет 10-15 минуттан өткізеді.
Жүктілік кезеңінде жыныс органдарын балалар сабынымен тәулігіне екі рет жуып тұру керек, сондай-ақ әр несеп жібергеннен кейін және дефекациядан кейін жуу керек. Жыныс саласы құрғақ және таза болу керек. Жүкті әйелдер үшін несеп жіберудің жиілеуі, әсіресе жүктілік басында және босану алдында тән болады. Гигеналық мақсатпен қынапты шаю қарсы көрсетілген, олардың жағымсыз әсері қынап биоценозы жағдайына көз жеткізілген болатын. Іш киімдер тек табиғи матадан, мақта-матадан жасалғаны дүрыс. Жүктілік кезіндегі жеке жақындыққа қатысты ұсыныстар болашақ ананың пенетрирацияланатын жақындасуға, оның ағзасындағы анатомиялық-физиологиялық өзгерістер мен ИППП тәуекелі медициналық қарсы көрсетілімдерінің болуымен есептеледі. Халықаралық сарапшылар пікірне сәйкес, сексуалды қалыс қалу жүкті әйелде болуын көрсетеді:
● анамнездегі қайталамалы түсік тастау;
● осы жүктіліктегі үзу қауіптері;
● жыныс жолдарынан қанды бөлінулер;
● плаценттің төмен орналасауы немесе предлежаниясы;
● истмико-цервикалды жетіспеушілік;
● ұрық қабықтарының бөлінуі;
● анамнездегі мерзімінен бұрын босанулар;
● көп ұрықты жүктілік (20 аптадан кейін).
Жүктіліктің қарсы көрсетілімдері және қалыпты болуында жыныстық өмір қол жетімді болады, бірақ ішке шамадан тыс күш түсуі шектелген (жүктіліктің 12 аптасынан кейін), сондай-ақ қынапқа жыныс мүшесінің терең енуін шектеу қажет. Осыған байланысты жүктілік мерзімінің артуы бойынша серіктестің позициясын сәйкес өзгерту ұсынылады. Кез келген сексуалды байланыста ИППП жеке тәуекелін өзгерту кезінде мүшеқапты қолдану ұсынылған.
Темекі шегу абсолютті түрде қарсы көрсетілген. Жүкті әйел тәулігіне көп темекі шексе, ұрық пен жаңа туған баланың тәуекелі жоғары болады. Темекі шегетін аналарда өздігінен түсік, алға орналасуы және мерзімінен бұрынғы плацент қатпарлары, босануға дейінгі судың кетуі, ұрықтың даму кідірісі және балалар өлімінің кенеттегі синдром тәуекелі артқанына көз жеткізілген, сондай-ақ орташа алғанда 27% перинаталды өлімнің деңгейін арттыру, ал тәулігіне 20 темекіден астам шегу — 35% артады. Көптеген темекі шегушілер темекеі салдарының ауырлығын көрсетпейді, болашақ ананы темекіні тастау қажеттілігі туралы немесе тәулігіне 2-3 темекіге дейін тартуды қысқарту үшін ерте ақпараттандыру маңызды. Темекі шегуді преконцепциялық кезеңде жүкті болудың 4-6 циклында тоқтату мінсіз болады.
Есірткі заттарын жүктілік кезеңінде қолдануға болмайды. Оларды пайдалану плацент паталогиясы және плацентарлы кешен дамуын жоғары ара қатынастығын орнатады. Бұл өздігінен түсік жасату тәуекелін, босануға дейінгі судың кетуі, мерзімінен бұрын босанулар, ішкі утробты гипосия және ұрық қоректеуінің жетіспеушілігі, оның антеналды опат болуына дейін арттырады, сондай-ақ есірткілік интоксикация және жаңа туылған баланың абстинентті синдромы, балалардың кенеттен өлімі синдромы, баланың дене және ақыл-ой дамуының бұзылуын көрсетеді.
Органогенез фазасында (14 аптаға дейін) жүйке түтігінің даму аномалиясын ескерту үшін және туа пайда болған кретинизмде кез келген дәрілік заттарды қолданудан бас тарту қажет. Дозадағы фолий қышқылы тәулігіне 4 мг кем емес және калий йодиді тәулігіне 200 мг болу керек. Оларды қабылдауды ертерек бастау қажет, мінсіз жағдайда- жүкті болу туралы шешім қабылдағаннан бастап, басқа жағдайда-жүктілік фактісі анықталған кезден бастап. Дені сау әйелдерге барлық кезең аралығында кез келген препараттарды қолданудан бас тарту қажет.
Медициналық көмекке жүгінген кезде әйелдің өзі медициналық қызметкерді немесе кез келген мамандық дәрігерін ықтималдылық немесе жүктіліктің болуы туралы, әсіресе ерте мерзімдерде ескерту қажет. Созылмалы аурумен ауыратын жүкті әйелдерге емдеуші дәрігерімен бірге жүктілікке бірге дайындалуы қажет, ерте мерзімдерде препараттарды қабылдауды төмендету мүмкіндігі болу қажет немесе олардан уақытша бас тарта тұру қажет. Жүктілік кезеңінде дәрілік заттарды қабылдау қажеттілігін емдеуші дәрігер бақылап отырады.
Национальное руководство. Акушерство.
В.И.Кулаков, Г.М.Савельева, И.Б.Манухин редакциясымен. М.,2009